T24 Kültür Sanat
Almanya’daki ırkçı şiddet olaylarını ve yapısal ırkçılığı inceleyerek farkındalık yaratmayı amaçlayan Üç Kapı standı 27 Eylül’de, Depo İstanbul’da açıldı. Forensic Architecture, 19 Şubat Hanau İnisiyatifi ve Oury Jalloh Anısına İnisiyatifi’nin ortak araştırmalarından hareketle düzenlenen stant, 28 Aralık’a kadar görülebilecek.
Detaylı teknik tahlillere dayanan Üç Kapı standı, her biri bir kapıyla sembolize edilen, Almanya’da yaşanan iki ırkçı taarruzda polisin ihmalini araştırıyor.
Goethe-Institut İstanbul, Anadolu Kültür, Stiftung Mercator, Heinrich Böll Stiftung İstanbul ve Tarabya Kültür Akademisi iştirakindeki proje, farklı şiddet ve cezasızlık örneklerini isimli mimarlık, sanat ve edebiyat aracılığıyla inceleyerek, bu olguların birlikte nasıl işlediğini ortaya koymaya yönelik performanslar sergiliyor.
Sergideki araştırmalar bugünün Almanyası’nda, azınlıklaştırılmış ve ırkçılığa maruz kalmış topluluklar için tehdit oluşturan, ırkçı failler, devletin yetersizlikleri ve yapısal ırkçılık üzere daha geniş bir bağlama ışık tutuyor.
Kapılarla ne anlatılıyor?
Devlete, kamuya ya da bireylere ilişkin farklı alanları birbirinden ayıran ve birbirine bağlayan kapıların yalnızca fizikî objeler değil, tıpkı vakitte toplumsal kontratlar olduğu vurgulanıyor.
“Açık olmaları gerekirken kilitli, kırılıp açılmaları gerekirken kapalı tutulan” bu üç kapı, standın merkezinde yer alan toplumsal sistemin başarısızlıklarını temsil ediyor.
İlk kapı, 19 Şubat 2020’de altı kişinin öldürüldüğü Hanau-Kesselstadt’taki Arena Bar’ın acil çıkış kapısını temsil ediyor. Hayatta kalanlar, kilitli olduğunu bildikleri için barın acil çıkışından kaçmaya çalışmadıklarını söylüyor; yapılan araştırma, kapı açık olsaydı daha fazla insanın hayatta kalabileceği kanıtlanmış oluyor. Görgü şahitleri, acil çıkış kapısının, müşterilerin sık sık yapılan baskınlardan kaçmalarını engellemek için, mahallî makamlar ile bar sahibi ortasındaki bir muahedeye bağlı olarak sık sık kilitlendiğini tez ediyorlar.
İkinci kapı, failin akından sonra döndüğü konutunun ön kapısını tabir ediyor. Polis, akının akabinde geçen beş saat içinde saldırganın konutuna girmeyi başaramıyor. Soruşturma, polisin failleri takip ederken yaşadığı bir dizi başarısızlığa dair şaşırtan deliller ortaya koyuyor.
Üçüncü kapı, Sierra Leone’den gelen sığınmacı Oury Jalloh’un Dessau’da 2005 yılında yanarak öldüğü gözaltı merkezindeki hücreye ilişkin. Hücre kapısında oluşan duman izleri üzerinde yapılan tahliller, kapının yangın mühletince ya da büyük kısmında açık olduğunu gösteriyor. Bu da Oury’nin kendisini gözaltına alan polis memurları tarafından öldürüldüğünü düşündürüyor.
“Irkçı terörü, farklı formlarda topluma göstermeye çalışıyoruz”
19 Şubat Hanau İnisiyatifi’nden Newroz Duman, taarruzların akabinde yapılan bağımsız araştırmalar sürecine ve Almanya’da nasıl yankı uyandırdıklarına yönelik, şunları kaydetti:
“Almanya’da katliamlar sonucu yaptığımız araştırmalar sonucu Forensic Architecture ile bağlantıya geçtik ve onların iki araştırma yapmasını istedik. Savcılık, yapması gereken araştırmaları yapmadı. Biz ailelerle inisiyatif olarak Forensic Architecture ile o araştırmayı yaptık. 20 Şubat’tan beri yaptığımız araştırmalar, yürüyüşler, açıklamalar sonucu ortaya bu türlü bir stant çıktı. Birinci günden bugüne kadar olan biten her şey mevcut stantta. Almanya’da oldukça ses getirdi, İstanbul’daki bu açılış, altıncı açılışımız.
“Özür dilediler fakat ihmallerin sorumlularından bahsetmediler”
4,5 sene sonra, eyaletin yeni seçilmiş İçişleri Bakanı ve şehir komiseri, ailelerden ‘hatalar olduğunu kabul ediyoruz’ diyerek özür diledi. Lakin ihmallerin sorumlularını söylemediler. İnisiyatif olarak her şeyi ortaya çıkardık. Parlamentodaki kurulda bile kusurları kabul ediyorlar.
Şu an bu hususla ilgili olan bir dava yok, yürütülen iki soruşturma var. Olaylarda sorumluluğu olan polisler erken emekli edildi. Adaletin sağlanmasını talep ediyoruz ve sorumluların yargılanmasını talep ediyoruz.”
|
Üç Kapı standının programı 28 Eylül 2024, 14:30: Proje ortağı kurumlardan temsilciler, Forensis grubu ve 19 Şubat İnisiyatifi ve Ferhat Unvar Eğitim İnisiyatifi iştirakiyle gerçekleşecek açılış paneli. 12 Ekim 2024, 14:30: Başak Ertür ve Banu Karaca tarafından, Ayşe Güleç ve Natascha Sadr Haghighian işbirliğiyle düzenlenen NSU Kompleksi’nin estetik yansımaları üzerine yuvarlak masa toplantısı. 9 Kasım 2024, 14:30: Avukat Murat Deha Boduroğlu, sanatçı Banu Cennetoğlu, avukat Gülyeter Aktepe ve aktivist Fatma Gül Altındağ ile Türkiye’deki Festus Okey ve Dina (Jeannah Danys Dinabongho Ibouanga) davaları üzerine panel. 14 Aralık 2024, 14:30: Forensic Architecture’ın kurucusu Eyal Weizman ile çalışma teknikleri üzerine söyleşi.
|
|
Fornsic Architecture, Tahir Elçi’nin öldürülmesiyle ilgili de rapor hazırlamıştı Londra merkezli memleketler arası araştırma şirketi Forensic Architecture, Diyarbakır Barosu’nun talebi üzerine Tahir Elçi’nin öldürülmesiyle ilgili ayrıntılı bir rapor hazırlamış ve Elçi’nin vefatına dair ayrıntıları aydınlatmada kıymetli bir rol oynamıştı. Baro’nun sunduğu ispatlar, şahit sözleri, olay yerindeki kamera imajları, ses tahlilleri ve yerin üç boyutlu dijital modeli üzerinden yapılan incelemeler sonucunda Elçi’yi öldüren kurşunun bölgedeki üç polis memurundan birisinin silahından çıkmış olabileceği sonucunda varılmıştı. |