İSTANBUL (İGFA) – Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısmı Arş. Gör. Dr. Berat Dağ, evlerde yapılan stokçuluk konusunu kıymetlendirdi.
Dr. Berat Dağ, stokçuluk, üreticilerin tedarik ettiği metalar üzerinden daha fazla kar elde etmek için bu metaların gayrı yasal bir biçimde istiflenmesi ve depolanması manasına geldiğini söz ederek, “Bu mana bağlamında düşünüldüğünde üreticilerin stokçuluk yaparak elindeki metaları fahiş fiyatlara satışa sunması sürecinin tüketicileri mağdur ettiği açıktır. Toplumsal itimat seviyesinin düşük olduğu toplumlarda yalnız kalan tüketicilerin bu mağduriyete karşı üreticileri taklit eden kısa vadeli tahliller bulmaya çalışması beklenir. Hasebiyle dünyada ve Türkiye’de neredeyse on-yirmi yılda bir yaşanan çevresel, insani ve toplumsal kriz süreçlerinde tüketicilerin geçimini sağlamak için stokçuluğa yöneldiği görülebilir.” dedi.
Savaşlar, iç çatışmalar, enflasyonist ortamlar ve salgın hastalıklar stokçuluğu tetikliyor!
Savaşlar, iç çatışmalar, enflasyonist ortamlar ve salgın hastalıkların neden olduğu dehşet ve kaygı ortamında, bireylerin ve toplulukların kendi çıkarlarına odaklanarak stokçuluk üzere niyet ve hareketlere yöneldiğini kaydeden Sosyolog Dr. Berat Dağ, toplumda stokçuluğu tetikleyen enflasyon konusuna ait de şunları söyledi:
“Sürdürülebilir bir kalkınma seviyesine erişmek için alınması gereken önlemlerden biri, enflasyon meselesinin çözülmesiyle ilgilidir. Zira fiyatların çok süratli bir biçimde dalgalandığı riskli bir ortamda bireylerin toplumsal çıkarlara yönelik akılcı kararlar alması güçleşmektedir. Öbür bir deyişle bireylerin bugünü ve geleceğinden kuşku ederek salt birikim yapma maksadına saplanması, üretim, dolanım ve tüketim sürecine katılmasını engelleyecektir.”
Stokçuluğun toplumsal eşitsizliği derinleştirmesi önemli bir sorun
Oluşan enflasyonist ortamların üretici ve tüketicileri yönelttiği stokçuluğun toplumsal eşitsizliği derinleştirmesinin önemli bir sorun olduğunu da lisana getiren Dr. Berat Dağ, “Bu meseleye karşı toplumsal dayanışmanın sürdürülebilmesi için bireyler, topluluklar ve toplumlara itimat veren iktisat, sıhhat ve adalet siyasetleri üzerine düşünmek son derece değerlidir.” dedi.
Stokçuluk toplumsal açıdan yıkıcılığa neden oluyor…
Stokçuluğa yönelen her bir birey ve topluluğun kendi çıkarlarını karşılarken toplumsal açıdan nasıl bir yıkıcılığa neden olduğunun şuuruna varmadığını da kaydeden Dr. Berat Dağ, “Üreticilerin haksız bir yarar elde etmek için stokçuluk yapması, toplumsal yoksulluğun ve çatışmanın yaygınlaşmasına neden olacaktır. Öteki taraftan tüketicilerin kendi geçimini sağlamak için stok yapmak üzere kısa vadeli tahlillere başvurması, ekonomik verimliliğin bir modülü olan üretim ve dağıtım ögelerinin durağanlaşması manasına geliyor. Bu nedenle bireylerin salt kendi çıkarlarını düşünerek kurnazca yahut panikle ekonomik bir aksiyona yönelmesi yerine emek ve itimat pahasına odaklı bir toplumsal etkileşim inşa etmesi son derece kıymetlidir.” diye konuştu.
Çöp haline getirilen mallar…
Tedarik edicilerin kâr hırsıyla elindeki metaları stokladığı ve hatta çöp haline getirdiğinin bilindiğini kaydeden Dr. Berat Dağ, “Tüketicilerin de oluşan bu ortamda panikle gereksiniminden fazlasına tekabül eden bir biriktirme eğilimine girdiği açıktır. Hasebiyle bugün ekonomik etkileşimler, ferdî çıkarlara dayalı bir aşırılıkla şekillenmektedir. Bu süreci toplumsal akıl tutulması benzetmesiyle özetlemek çok uygundur.” sözlerini kullandı.
Tüketicilerin stokçuluk eğilimi…
Tüketicilerin stokçuluk eğiliminin, oluşan toplumsal etkileşimler göz önüne alınmadan anlaşılamayacağını lisana getiren Dr. Berat Dağ, “Bu bağlamda emeğe dayalı bir itimat çerçevesinde eşitlikçi, özgürlükçü ve dayanışmacı bir toplumsal yapı inşa edilmediği surece daima olarak bu tip ferdi meselelerle karşılaşılacağını varsayım etmek kolaydır. Buradan hareketle bireylerin kendisini risk altında hissetmediği bir dünyanın mümkün olduğunu hatırlatmak gerekiyor. Bireyler, her an açlık çekeceğini, fakirleşeceğini, barınamayacağını, hastalanacağını ve hatta öleceğini düşünmeye başlamışsa bu niyete neden olan yapısal krizlerin analizini yapmak için artık vakit kaybedilmemelidir.” dedi.